Η εντολή που μου δόθηκε είναι να μιλήσω λίγο και να αφιερώσω τον τριπλάσιο χρόνο σε διάλογο μαζί σας.
Δεν θα αποτολμήσω πρόβλεψη για την ημερομηνία των εκλογών ούτε για το πως θα ψηφίσει ο Ελληνικός λαός.
Στις 22 Ιουνίου 2018 το Eurogroup επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα ολοκλήρωσε επιτυχώς το πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) και της δόθηκε ελάφρυνση του χρέους μέσω κεφαλαιοποίησης των τόκων, παρατάσεων των ωριμάνσεων και άλλων μέτρων. Όλα αυτά θα έχουν σημαντική θετική επίδραση στη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Βραχυπρόθεσμα όμως. Βραχυπρόθεσμα είναι η μαγική λέξη που ικανοποιεί το πολιτικό σύστημα και τους μη σκεπτόμενους πολίτες. Τα μέτρα όμως δεν θα οδηγήσουν από μόνα τους σε δημοσιονομική βιωσιμότητα μακροπρόθεσμα. Το αντίθετο ίσως, καθώς θα εμφιλοχωρήσει υπνωτικός εφησυχασμός.
Τα πιθανά μέτρα πολιτικής που θα ισχύσουν το επόμενο διάστημα, με ή χωρίς αυτοδύναμη κυβέρνηση, προκύπτουν από τις εξαγγελίες των κομμάτων. Όλοι ομιλούν για μείωση φόρων, εισοδήματος, Προστιθέμενης Αξίας και ΕΝΦΙΑ. Με παραλλαγές, αλλά και αρκετές συγκλίσεις. Σε ένα συμφωνούν απόλυτα τα μεγάλα κόμματα, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ: Κανένας Δημόσιος Υπάλληλος, υπάλληλος ΔΕΚΟ ή ΟΤΑ δεν θα απολυθεί. Για το ασφαλιστικό όλοι συμφωνούν ότι ο νόμος Κατρούγκαλου, που από 1/1/2019 θα μείωνε τις συντάξεις των παλαιών συνταξιούχων, δεν πρέπει να εφαρμοστεί. Ο λογαριασμός είναι 2 δις. Κατά τα άλλα τόσο η Ν.Δ. όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ ομιλούν για αναμόρφωση του ασφαλιστικού. Δεν έχω καταλάβει αν έχουν μελετήσει και κυρίως μετρήσει οτιδήποτε συγκεκριμένο. Κάπως έτσι θα πορευτούμε το επόμενο διάστημα. Business as usual.
Με business as usual η προοπτική είναι ότι η οικονομία θα αναπτύσσεται μεσοπρόθεσμα με ρυθμό 1,2% ετησίως, άντε να φθάσει το 1,4%. Με τέτοιους ρυθμούς, μόλις το 2035 θα φθάσει το ΑΕΠ στο προ κρίσεως επίπεδο του 2008. [ΑΕΠ 2018 183 δις, ΑΕΠ 2008 233 δισ]. Ακόμη και αυτή η απογοητευτική πρόβλεψη υποθέτει πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.: Τουρκία, Ιταλία, ΔΕΗ, Πετρέλαιο, επανειλημμένες εκλογές στην Ελλάδα, απλή αναλογική, περιγράφουν με τίτλους συνθήκες που μπορούν να ανατρέψουν την πολιτική σταθερότητα.
Θα περιοριστώ σε μια τηλεγραφική παρουσίαση ορισμένων σεναρίων. Φόρος νομικών προσώπων 20%. Φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων 20% (flat tax). ΦΠΑ 20% ο ανώτατος συντελεστής και αντιστοίχως οι λοιποί.
Η μείωση των τριών φόρων θα ενισχύσει την οικονομική δραστηριότητα, με μεγάλο όμως δημοσιονομικό κόστος. Στην αρχή τουλάχιστον. Η μείωση του ΦΠΑ και του Φ.Ε. φυσικών προσώπων θα ενισχύσει την κατανάλωση που θα οδηγήσει σε αύξηση των εισαγωγών γεγονός που περιορίζει την όποια περιορισμένη θετική επίπτωση στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Η μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις, μολονότι σημαντική, δεν θα απελευθερώσει αρκετούς πόρους για επενδύσεις δεδομένου ότι το συνολικό ποσό φόρων που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις είναι λιγότερο από το 2% του ΑΕΠ.
Η εφαρμογή flat tax και “λογικών” συντελεστών φορολόγησης θα έχει, με ορίζοντα μιας τουλάχιστον πενταετίας, θετικές επιπτώσεις μετά από μια αρχική δημοσιονομική βουτιά. Εκτιμώ ότι θα βοηθήσει στην αποκατάσταση ενός κλίματος εμπιστοσύνης των πολιτών προς την πολιτεία που θα διευκολύνει τον επαναπατρισμό καταθέσεων και το ζωντάνεμα των τραπεζών.
Το κυριότερο όφελος θα είναι ότι η μείωση των φόρων θα μπορεί να αξιοποιηθεί για να προβληθεί η Ελλάδα ως τόπος εγκατάστασης ξένων επενδύσεων.
Έχω επανειλημμένως προτείνει την ολοσχερή κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και την ταυτόχρονη κατάργηση της επιχορήγησης των ΟΤΑ. Οι Δήμοι θα αντλούν τους αναγκαίους πόρους τους από τους δημότες τους. Θα απαγορεύεται στους Δήμους να δανείζονται. Θα καλύπτουν τις ανάγκες τους από ανταποδοτικά τέλη. Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ καταργεί και τον επαχθέστερο φόρο που τον συνόδευσε. Τον συμπληρωματικό. Άδικος και εκτρωματικός. ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικός φόρος κατέστρεψαν ολόκληρο τον οικοδομικό κλάδο που έδινε δουλειά σε εκατοντάδες χιλιάδες άμεσα και έμμεσα. ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικός φόρος απαξίωσαν κεφάλαιο που μπορούσε να τεθεί στην υπηρεσία επενδύσεων. Η κατάργηση θα έχει άμεσα θετικά αποτελέσματα.
Ασφαλιστικό. Ασφάλεια Γήρατος: Στα 67 όλοι και όλες λαμβάνουν 700 ευρώ μηνιαίως από τον προϋπολογισμό χωρίς οποιαδήποτε προϋπόθεση. Όλες οι εισφορές καταργούνται. Εργοδοτικές και εργαζομένων. Όσοι επιθυμούν μεγαλύτερη σύνταξη ή σύνταξη σε άλλη ηλικία συνάπτουν συμβόλαια με εξειδικευμένες, πιστοποιημένες ασφαλιστικές εταιρείες. Από όλα τα μέτρα που περιέγραψα, αυτό περισσότερο από τα άλλα θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας καθώς θα περιορίσει το κόστος της εργασίας και θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη υπό την καθοδήγηση του ιδιωτικού τομέα.
Όλα αυτά τα μέτρα μαζί, μολονότι εντυπωσιακά, δεν αρκούν για να μπει η Ελλάδα σε ρυθμούς γρήγορης ανάπτυξης. Διότι οι αποταμιεύσεις και το τραπεζικό σύστημα δεν μπορούν να στηρίξουν στο ορατό μέλλον σημαντικές επενδύσεις. Και τούτο διότι
η αυξημένη ζήτηση που θα προκληθεί από τα αυξημένα εισοδήματα, επειδή δεν θα οδηγήσει γρήγορα σε επενδύσεις, θα καταλήξει σε εισαγωγές και ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου. Με αυτά θα φθάσουμε στο ΑΕΠ του 2008, το 2032.
Τα μέτρα που περιέγραψα καθιστούν την Ελλάδα ελκυστικότερη στους επενδυτές. Σίγουρα, αλλά υπάρχουν εκατοντάδες άλλοι λόγοι που διώχνουν τους επενδυτές. Απαιτείται συνεπώς, παράλληλα με αυτά, και ένα πρόσθετο πακέτο ενεργειών για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι μεταξύ άλλων: (α) μέτρα για το άνοιγμα της οικονομίας και την άρση περιοριστικών κανόνων, η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, η βελτίωση της διοίκησης και η αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος, η ολοκλήρωση επιτέλους του Κτηματολογίου και η ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων, (β) πρόσθετες αλλαγές της δημοσιονομικής πολιτικής, όπως φοροαπαλλαγές για νέες επενδύσεις, αθρόα υπαγωγή των νέων επενδύσεων στο καθεστώς του 2687/53 ώστε οι επενδυτές να αισθάνονται ασφάλεια δικαίου και (γ) εξειδικευμένες πολιτικές για τομείς που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας.
Πρέπει να δούμε με νέα μάτια τις ευκαιρίες για επενδύσεις που διανοίγονται. Να ξεφύγουμε από την παραδοσιακή αντιμετώπιση: τουρισμός και αγροτικά προϊόντα. Υπάρχουν Ευρωπαϊκές βιομηχανίες που λειτουργούν στο 100% του δυναμικού τους και καλύπτουν παγκόσμια ζήτηση. Χρειάζονται πρόσθετο δυναμικό για να καλύψουν τη ζήτηση. Μερικές από αυτές τις βιομηχανίες έχουν ή θα μπορούσαν να έχουν διασυνδέσεις με ελληνικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα σε ευρωπαϊκά ναυπηγεία κατασκευάζονται πολυτελή κρουαζιερόπλοια. Για να παραγγείλεις ένα τέτοιο κρουαζιερόπλοιο πρέπει να μπεις στην ουρά. Στην Ελλάδα υπάρχει ναυπηγοεπισκευαστικό δυναμικό σε αρκετό βάθος. Θα έπρεπε να σκεφτούμε πολιτικές που να κάνουν ιδιαίτερα ελκυστική την Ελλάδα για μια τέτοιου είδους επένδυση.
Θα επαναλάβω το κεντρικό μου μήνυμα. Συνεχίζοντας business as usual δεν θα πάμε μακριά. Αν όλα πάνε καλά σε ένα ταραγμένο και αβέβαιο κόσμο θα περιμένουμε ως το 2035 για να φθάσει το ΑΕΠ στο επίπεδο που ήταν το 2008. Το πιθανότερο είναι ότι πολύ πριν από το 2035 κάτι θα στραβώσει.
Μια πολιτική περιορισμού των φόρων θα προσφέρει κάποια ανακούφιση αλλά δεν θα λύσει το πρόβλημα της ανάπτυξης.
Καλύτερα αποτελέσματα για την ανάπτυξη θα έχει η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και η ταυτόχρονη διοικητική χειραφέτηση των ΟΤΑ και ακόμη περισσότερα η εφαρμογή του μηδενισμού των εισφορών στην εργασία.
Για την ανάπτυξη με Α κεφαλαίο θα χρειαστούμε όλα τα παραπάνω και μια δυναμική και έξυπνη και ευέλικτη πολιτική προσέλκυσης ξένων επενδύσεων. Με 2 δισ. ετησίως πρόσθετες ξένες επενδύσεις και όλα τα μέτρα που περιέγραψα θα φθάσει το ΑΕΠ στο επίπεδο του 2008, το 2026. Μετά από 8 χρόνια συνεπούς, μη λαϊκιστικής πολιτικής.
Σχετικές δημοσιεύσεις
