Ομιλία Στέφανου Μάνου στη Διαδικτυακή Ημερίδα
“Άμυνα & Ασφάλεια – Κρίση στην Ανατολική Μεσόγειο”
11 Δεκεμβρίου 2020
Θέλω πρώτα να ευχαριστήσω για την πρόσκληση σας να απευθύνω χαιρετισμό στην ημερίδα σας.
Επειδή ξέρω λίγα για τα θέματα που θα συζητήσετε, μου ζητήθηκε να είμαι σύντομος. Να μην ξεπεράσω τα 10 λεπτά.
Την περασμένη Κυριακή στο ΒΗΜΑ διάβασα ότι ο κ. Burns, ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα, είπε ότι οι ΗΠΑ πρέπει να προασπιστούν την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας.
Πράγματι αν κινδύνευε η ακεραιότητα της Πελοποννήσου φαντάζομαι ότι οι ΗΠΑ θα έβρισκαν τρόπο να παρέμβουν.
Αλλά αν ένα Τουρκικό γεωτρύπανο τρυπούσε εντός των 6 ν.μ. κάποιου νησιού μας του Ανατολικού Αιγαίου, δεν είμαι βέβαιος ότι θα παρενέβαιναν.
Θα θυμάστε ότι πριν από λίγες εβδομάδες το State Department δήλωσε ότι δεν υπάρχει σαφήνεια ως προς την έκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και του αντίστοιχου εναέριου χώρου σε αυτές τις περιοχές, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αξιολόγηση των συνολικών παραβιάσεων του εναέριου χώρου της Ελλάδας.
Εδώ και σχεδόν σαράντα χρόνια γράφω ότι είναι ανάγκη να οριοθετήσουμε τα θαλάσσια σύνορά μας. Άρχισα το 1981 ως Υπουργός Βιομηχανίας και Ενέργειας. Με 6 ν.μ. ή 12 ν.μ. και να δημοσιοποιήσουμε τους σχετικούς χάρτες. Με κάθε επισημότητα. Αν τα σύνορα επικαλύπτουν τα Τουρκικά σύνορα, να αποτυπωθεί η μέση γραμμή.
Για λόγους που δεν κατανοώ, το Υπουργείο Εξωτερικών αντί να αποτυπώνει σε χάρτη με απόλυτη ακρίβεια και πλήρη δημοσιότητα τα σύνορα της Ελληνικής επικράτειας προτιμά να αναφέρεται σε διάφορα ιστορικά κείμενα που κατά το Υπουργείο στηρίζουν τις θέσεις μας.
Κάπως έτσι διατυπώνονταν τα όρια στα συμβόλαια αγοραπωλησίας αγρών τον 19ο αιώνα, πριν εμφανιστούν οι τοπογράφοι. Πρόσφατο παράδειγμα η απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών στην τοποθέτηση του State Department περί έλλειψης σαφήνειας στην οριοθέτηση των χωρικών υδάτων. Δεν απάντησε με ένα χάρτη που απεικόνιζε με σαφήνεια τα όρια, αλλά με μια σειρά κειμένων που όπως και να το κάνουμε χρειάζονται ερμηνεία και τελικά η ερμηνεία επιβάλλεται να απεικονιστεί σε χάρτη.
Στον Έβρο τα σύνορα με την Τουρκία είναι ξεκάθαρα. Δεν δίνουν αφορμή. Αφορμή δίνει ό,τι δεν είναι ξεκάθαρο.
Υποστηρίζω ότι πρέπει να αποφασίσουμε οριστικά αν θα ασκήσουμε το δικαίωμα μας να εκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα σε 12 ν.μ. Η δική μου απάντηση είναι ότι ΝΑΙ πρέπει, αφού προηγουμένως αποτυπώσουμε, σε χάρτη βέβαια, τις ευθείες γραμμές βάσης όπως προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο. Να σταματήσουμε το τροπάριο ότι τα 12 ν.μ. είναι δικαίωμα μας το οποίο θα ασκήσουμε όταν εμείς θέλουμε. Για τον απέναντι και τους τρίτους η στάση μας ακούγεται ως ασάφεια και ίσως απειλή.
Που θα επεκτείνουμε τα χωρικά ύδατα; Ασφαλώς γύρω από την Κρήτη, την Πελοπόννησο, την Εύβοια, τη Θάσο, τα νησιά του Ιονίου και τον κορμό της Ελλάδας από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Ηγουμενίτσα. Στα νησιά του Αιγαίου θα κρατούσα τα 6 ν.μ. Μετά τη ρύθμιση αυτή θα όριζα ότι ο εναέριος χώρος ταυτίζεται με τα χωρικά ύδατα.
Επιδιώκω απόλυτη σαφήνεια σε ό,τι αφορά τα σύνορα μας στον αέρα και τη θάλασσα. Μπορεί να επιτευχθεί εντός του 2021.
Οι οριστικές θέσεις της Ελλάδας για τα όρια της εθνικής της κυριαρχίας θα είναι στη συνέχεια η ασφαλής βάση για διαπραγμάτευση των ορίων της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Το ξεκαθάρισμα της Ελληνικής θέσης θα είναι σπουδαία συμβολή στην ειρήνη.
Τα όσα είπα αφορούν κυρίως το Υπουργείο Εξωτερικών. Έχω όμως και μερικές παρατηρήσεις για το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Είναι νομίζω γενικώς παραδεδεγμένο ότι για πολλά χρόνια οι Ένοπλες Δυνάμεις είχαν εγκαταλειφθεί.
Υλικό παλαιωμένο και αυτό συχνά μη διαθέσιμο. Βιομηχανία ανύπαρκτη, σε διάλυση.
Η Τουρκική επιθετικότητα των τελευταίων μηνών κατάφερε να αφυπνίσει την πολιτική ηγεσία η οποία υπόσχεται να αναλάβει ένα σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.
Δεν έχω πρόσβαση σε οποιαδήποτε κυβερνητικά στοιχεία παρά μόνο όσα πληροφορούμαι από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Συνεπώς θα με συγχωρήσετε αν περιοριστώ σε μερικές παρατηρήσεις και απορίες. Θα με συγχωρήσετε επίσης αν, άθελα μου, κάνω επίδειξη άγνοιας.
Σημαντικό επενδυτικό πρόγραμμα σημαίνει πολλά λεφτά και τα πολλά λεφτά σε συνδυασμό με τη μυστικοπάθεια που συνήθως, κακώς κάκιστα, περιβάλλει τις σκέψεις και μελέτες για στρατιωτικό υλικό έχουν ξυπνήσει πολλούς ενδιαφερόμενους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο παρεμβαίνουν προσπαθώντας να επηρεάσουν τις αποφάσεις της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας.
Σε ό,τι αφορά την αεροπορία η βασική απόφαση ελήφθη ήδη. Είναι η άμεση προμήθεια μεταχειρισμένων Rafale σε πρώτη φάση. Κάτι αντίστοιχο θα έπρεπε να γίνει για τις φρεγάτες του Πολεμικού Ναυτικού. Χρειάζονται τώρα και όχι ύστερα από 5 χρόνια.
Ο εκσυγχρονισμός της αεροπορίας κρέμεται από την τύχη της ΕΑΒ που έχει αναλάβει τα F-16. Έχει αναλάβει στα χαρτιά, διότι στην πραγματικότητα η ΕΑΒ είναι μια εταιρεία ζόμπι που καταβροχθίζει τα λεφτά του Δημοσίου.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη κυβερνά 17 μήνες, αλλά δεν έχει αγγίξει την ΕΑΒ. Σε ό,τι αφορά την ΕΑΒ η σημερινή κυβέρνηση δεν διαφέρει από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Νοιάζεται περισσότερο για τους μισθοδοτούμενους της ΕΑΒ από ό,τι για την άμυνα της χώρας.
Στα Ναυπηγεία η κατάσταση είναι ίσως καλύτερη. Τα Ναυπηγεία Ελευσίνας περιήλθαν άνευ ανταλλάγματος αλλά με τεράστια χρέη σε Ελληνοαεμερικανό επενδυτή με τη στήριξη της Αμερικανικής πρεσβείας και περιμένουμε να δούμε αν θα μπορέσει να διαμορφώσει ένα βιώσιμο business plan. Για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά υποβλήθηκαν σήμερα προσφορές και θα πρέπει να περιμένουμε.
Όπως σας είπα αντλώ τις πληροφορίες μου από τα ΜΜΕ. Επιτρέψτε μου λοιπόν να φανώ αφελής στους ειδικούς.
Αν ήμουν Υπουργός Εθνικής Άμυνας θα σκεφτόμουν ότι απέναντι στην Τουρκία δεν έχει τόσο νόημα να αντιπαραθέσουμε οπλικά συστήματα αντίστοιχα με τα Τουρκικά. Να ακολουθήσουμε δηλαδή τη λογική: “Έχουν αεροπλάνα οι Τούρκοι, πρέπει και εμείς να έχουμε αντίστοιχα. Έχουν φρεγάτες οι Τούρκοι, πρέπει και εμείς”. Παλιά λέγαμε: Να διατηρηθεί η σχέση 7 προς 10. Αν ακολουθήσουμε ένα τέτοιο σκεπτικό σύντομα θα εξαντληθούμε. Οι Τούρκοι είναι πολύ πιο πολλοί, η οικονομία τους είναι μεγαλύτερη, αντέχουν πιο εύκολα στις κακουχίες.
Θα σκεφτόμουν ότι απέναντι στην Τουρκία πρέπει να διαθέτουμε αξιόπιστη δύναμη αποτροπής. Τέτοια που να σταματάει κάθε Τουρκική επίθεση, πριν γίνει. Δεν προτείνω να γίνουμε πυρηνική δύναμη όπως υποθέτω είναι το Ισραήλ.
Πρέπει να σας πω ότι μου έχει κάνει εντύπωση το τεράστιο οπλοστάσιο πυραύλων του ΙΡΑΝ.
Διαθέτουν πυραύλους για όλα τα γούστα με ακτίνα δράσης από 130 μέχρι 2.500 χιλιόμετρα. Αποδείχτηκε ότι έχουν καταφέρει να έχουν μεγάλη ακρίβεια στόχευσης. Φάνηκε αυτό στις επιθέσεις εναντίον στόχων στη Σαουδική Αραβία και ιδίως εναντίον Αμερικανικών βάσεων στο Ιράκ μετά τη δολοφονία του στρατηγού Σουλεϊμανί.
Αναρωτιέμαι αν μια χώρα φτωχή, με τεράστιους περιορισμούς στη διακίνηση κεφαλαίων, υλικού και ανθρώπων μπορεί να εξελίξει τέτοιους πυραύλους, τι εμποδίζει την Ελλάδα να κάνει το ίδιο; Ώστε να πάψει να εξαρτάται από την καλή θέληση Αμερικανών, Γάλλων, Γερμανών και λοιπών φίλων;
Φαντάζομαι λοιπόν δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους εγκατεστημένους σε καλά οχυρωμένες τοποθεσίες, σε μόνιμες ή κινητές πλατφόρμες, έτοιμους να πλήξουν στόχους μέχρι τα βάθη της Τουρκίας. Με την ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος πυραύλων, που νομίζω θα κόστιζαν λιγότερο από τα F-35, θα μπορούσαμε πιστεύω να ελπίζουμε σε ειρηνική συνύπαρξη με την Τουρκία.
Θα συνοψίσω:
- Οριοθέτηση 12 και 6 ν.μ. Σύμπτωση εναέριου χώρου με την αιγιαλίτιδα 12 και 6 ν.μ. κατά περίπτωση.
- Αναζήτηση 2 μεταχειρισμένων φρεγατών για άμεση ένταξη στο στόλο.
- Ιδιωτικοποίηση ΕΑΒ ή νέα αεροναυπηγική εταιρεία για μαχητικά, πυραύλους και drones.
- Όταν διαμορφωθούν τα σχήματα στα Ναυπηγεία εξέταση της δυνατότητας ναυπήγησης φρεγατών και ιδίως μικρών, γρήγορων, φθηνών και έξυπνων σκαφών που να μπορούν να λειτουργήσουν και ως σμήνη εναντίον εχθρικών δυνάμεων.
Σχετικές δημοσιεύσεις
