Λίγο πριν από την ολοκλήρωση κάθε μεγάλης και σημαντικής επιχειρηματικής εξαγοράς, ή συγχώνευσης, ή ιδιωτικοποίησης, γίνεται μια κουραστική προσπάθεια εξακρίβωσης των στοιχείων και πληροφοριών που παρέσχε η μία πλευρά στην άλλη. Την προσπάθεια κάνουν συνήθως ομάδες νομικών που συνεπικουρούνται από τεχνικούς συμβούλους, όπου αυτοί χρειάζονται. Ο αγγλικός όρος για τη διαδικασία εξακρίβωσης που έχει καθιερωθεί και χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα είναι: due diligence. Η διαδικασία εξακρίβωσης είναι στην πραγματικότητα η επίδειξη από τους συμβαλλόμενους της προσήκουσας επιμέλειας. Της επιμέλειας που πρέπει να επιδεικνύει ο σοβαρός και συνετός «νοικοκύρης». Δεν είναι ασύνηθες η διαδικασία αυτή να διαρκεί 3 και 4 εβδομάδες και δεν είναι επίσης ασύνηθες να διαλύεται μια συμφωνία επειδή ο έλεγχος των στοιχείων δεν επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς ή τις υποσχέσεις της μιας ή της άλλης πλευράς.
Την ίδια διαδικασία εξακρίβωσης πραγματοποιούν και τα τμήματα ανθρώπινων πόρων των μεγάλων επιχειρήσεων του εξωτερικού όταν προσλαμβάνουν προσωπικό. Δεν αρκούνται στις διαβεβαιώσεις ή τα προσκομιζόμενα χαρτιά του υποψηφίου, αλλά προχωρούν στην εξακρίβωση όλων των στοιχείων προϋπηρεσίας, στη συγκέντρωση ανεξαρτήτων πληροφοριών και συστάσεων, κ. ο. κ. Τίποτε δεν θεωρείται αυτονόητο, κανένας δεν είναι υπεράνω ελέγχου. Ενα-ένα τα στοιχεία ελέγχονται και εξακριβώνονται.
Παραδόξως, αυτή τη στοιχειώδη επιμέλεια δεν φαίνεται να επιδεικνύει η κυβέρνηση κατά την επιλογή των ανθρώπων που τοποθετούνται σε υψηλές κρατικές θέσεις, σε διοικήσεις, κ. λπ. Οταν αποκαλύφθηκε η σκανδαλώδης συμπεριφορά ορισμένων προέδρων ασφαλιστικών Ταμείων, ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών με αφοπλιστική αφέλεια τους χαρακτήρισε ανίδεους. Οι επιλογές μερικών γενικών γραμματέων υπήρξαν ατυχέστατες. Πεποίθησή μου είναι ότι αν είχε επιδειχθεί στοιχειώδης επιμέλεια για την εξακρίβωση των στοιχείων των διοριζομένων, πολλά από τα φοβερά λάθη θα είχαν αποφευχθεί.
Η κομματική αφοσίωση των διοριζόμενων δεν εξασφαλίζει και την επάρκειά τους. Ακόμα και αν είναι κομματικά προσκείμενοι, οι διοριζόμενοι πρέπει πρωτίστως να είναι ικανοί να κάνουν αποτελεσματικά και έντιμα τη δουλειά που τους ανατίθεται.
Θα πρότεινα στον πρωθυπουργό την ακόλουθη ρύθμιση: Να δημιουργήσει ένα ολιγοπρόσωπο γραφείο ανθρώπινων πόρων υπαγόμενο απευθείας στον ίδιο. Εργο του γραφείου θα είναι α) η εξακρίβωση των στοιχείων όσων τοποθετούνται στις 300 σημαντικότερες θέσεις του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα και β) η εξακρίβωση της διαδικασίας επιλογής του στελέχους που ακολούθησε ο υπουργός που κάνει τον διορισμό.
Θέλω να διευκρινίσω ότι το γραφείο αυτό δεν θα κάνει τις επιλογές. Αυτές θα τις κάνουν οι υπουργοί. Το γραφείο θα ελέγχει ότι τα πράγματα είναι όντως όπως παρουσιάζονται και θα καταγράφει και θα εξακριβώνει τη διαδικασία επιλογής και αξιολόγησης της καταλληλότητας του προσώπου που ακολούθησε ο υπουργός. Την αφορμή για το σημείωμα, μου την έδωσε η είδηση ότι ο υπουργός Πολιτισμού διόρισε νέο γενικό γραμματέα του υπουργείου του -σε αντικατάσταση του κ. Ζαχόπουλου- ένα μηχανικό που ήταν αντιπρόεδρος της ΕΕΤ&Τ (Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων).
Αν υπήρχε το γραφείο που προτείνω, θα εξακρίβωνε με ποια διαδικασία και ποια κριτήρια, επέλεξε τον νέο του Γ. Γ. ο υπουργός. Πόσους υποψηφίους εξέτασε; Ποιους απέκλεισε;
Το γραφείο θα έπρεπε να εξακριβώσει ότι όσα εμφανίζει ο νέος Γ. Γ. ανταποκρίνονται με την πραγματικότητα. Πιθανόν να είναι όλα σωστά. Δεν είναι όμως καλύτερα να γίνει εξακρίβωση; Μερικές αλυσίδες καταστημάτων επιβάλλουν στις ταμίες να ζητούν την ταυτότητα από όσους πληρώνουν με πιστωτική κάρτα. Συμβαίνει συχνά η ταμίας να με αναγνωρίζει, μου ζητά όμως την ταυτότητα διότι αυτός είναι ο κανονισμός. Και πολύ καλά κάνει. Πριν από λίγο καιρό αποκαλύφθηκε ότι ένας ιατρός είχε προσκομίσει πλαστά πιστοποιητικά. Δεν θα ήταν καλύτερο να γίνεται, σε κάθε περίπτωση, εξακρίβωση;
Δεν είναι πρόθεσή μου, ούτε άλλωστε έχω τις σχετικές γνώσεις, να διαμορφώσω τον κατάλογο των στοιχείων που θα έπρεπε να ελέγχει το γραφείο του ανθρώπινου δυναμικού.
Προφανώς όμως θα έπρεπε να εξακριβωθεί κάθε ένα στοιχείο που περιλαμβάνεται στο βιογραφικό του υποψηφίου, να ελεγχθεί κάθε προηγούμενη προϋπηρεσία, να ελεγχθεί κάθε στοιχείο του πόθεν έσχες (που εκ του νόμου καταθέτουν όσοι αναλαμβάνουν κρατικές θέσεις), να ελεγχθεί κατά πόσον έχει παραβιάσει ή έχει οποιοδήποτε ασυμβίβαστο, κ. ο. κ.
Η γνώση ότι θα γίνει λεπτομερής και εξονυχιστική εξακρίβωση όλων ανεξαιρέτως των στοιχείων θα απέτρεπε αρκετούς υποψηφίους από το να διεκδικήσουν μεγάλες κρατικές θέσεις και θα συνέβαλε στη σταδιακή αποκατάσταση του κύρους της διοίκησης.
Ποτέ δεν είναι αργά. Ας αρχίσει και τώρα η διαδικασία εξακρίβωσης.
Δημοσιεύτηκε στη Καθημερινή 19.01.2008
Σχετικές δημοσιεύσεις
