Skip to content

Η δεκαετία που τέλειωσε ήταν για μένα η δεκαετία της απογοήτευσης. Της απογοήτευσης που μου προκάλεσε η αδυναμία μου να πείσω τον ελληνικό λαό και τις «ηγετικές» του τάξεις για την ανάγκη βαθιών τομών, ρήξεων και συγκρούσεων με τις δυνάμεις της στασιμότητας και της συντήρησης. Βιώνουμε σήμερα το αποτέλεσμα του στρουθοκαμηλισμού μας. Δεν θεωρώ ότι είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να εξηγήσω τι είναι εκείνο στην ελληνική κοινωνία που την εμποδίζει να δει την πραγματικότητα, ακόμη και να ακούσει όσους της την περιγράφουν. Είναι τυφλή και κουφή; Οχι! Αλλά τότε γιατί; Ελπίζω να βρεθεί κάποιος να εξηγήσει τη συμπεριφορά της κοινωνίας και κυρίως να προτείνει ένα πρόγραμμα για την αλλαγή της.

Θα περιοριστώ σε μερικές παρατηρήσεις για την τελευταία δεκαετία. Υιοθετήσαμε το ευρώ και εγκαταλείψαμε τη δραχμή. Νομίσαμε όμως ότι μπορούσαμε να πάρουμε από το ευρώ μόνον όσα μας βόλευαν (χαμηλά επιτόκια, συναλλαγματική ξεγνοιασιά) και να διατηρήσουμε όλες τις συνήθειες της δραχμής (πληθωριστικές αυξήσεις, ελλείμματα). Σήμερα αναγκαζόμαστε κάτω από την πίεση της χρεοκοπίας να ανατρέψουμε απότομα όλες τις κακές συνήθειες που επιπολαίως συντηρήσαμε. Θα τα καταφέρουμε; Ελπίζω ναι, μολονότι είναι δύσκολο να φανταστώ ότι θα επιτύχουν την αναστροφή των συνηθειών εκείνοι που κυρίως ευθύνονται για την καθιέρωσή τους.

Επιχειρήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας η αναθεώρηση του Συντάγματος και κατέληξε σε φάρσα, με υπαιτιότητα τόσο της Ν. Δ. όσο και του ΠΑΣΟΚ. Και τα δύο κόμματα επέδειξαν μηδενικό ενδιαφέρον για το μέλλον της Ελλάδας. Εξαντλήθηκαν, αλληλοκατηγορούμενα, σε κινήσεις μικροκομματικής τακτικής με μοναδικό στόχο το κομματικό όφελος. Επανέρχονται τώρα τα ίδια αυτά κόμματα και αναγγέλλουν την πρόθεσή τους να επιχειρήσουν εκ νέου την αναθεώρηση του Συντάγματος. Ελπίζω να βρεθεί τρόπος να τα εμποδίσει η κοινή γνώμη. Διότι θα ήταν νομίζω μεγάλο λάθος να αφεθούν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της Ν. Δ., μόνοι τους κάτω από την καθοδήγηση των βουλευτών συνταγματολόγων, να διαμορφώσουν το Σύνταγμα. Θυμίζω ότι κατά την τελευταία αναθεώρηση κατάφεραν να συμφωνήσουν μόνο στην κατάργηση του επαγγελματικού ασυμβιβάστου των βουλευτών· ρύθμιση που αφορούσε αποκλειστικώς τα συμφέροντα των ίδιων των βουλευτών. Πάντως, ασφαλώς χρειάζεται αναθεώρηση το Σύνταγμα, διότι μέσα στις διατάξεις του κρύβονται πολλές από τις αιτίες των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε σήμερα. Πολλά από τα αποκαλούμενα κοινωνικά κεκτημένα, πολλές ακαμψίες, η παντοδυναμία των συνδικάτων, η εύνοια προς μερικές κοινωνικές ομάδες, με άλλα λόγια τα αίτια της διαμόρφωσης των συμπεριφορών που οδήγησαν στη σημερινή κρίση στηρίζονται σε διατάξεις του Συντάγματος. Ας ξεκινήσει λοιπόν η εξέταση του Συντάγματος και ο σχεδιασμός της αναμόρφωσής του, μακριά από τη Βουλή, από τους αριστείς της επιστήμης, Ελληνες και ξένους, και θα δούμε.

Από το 2004 μέχρι το 2009, για 5,5 χρόνια, κυβέρνησε την Ελλάδα η αποκαλούμενη κεντροδεξιά. Αν δεν είχε συμπέσει η αλλαγή της κυβέρνησης με τη σχεδόν χρεοκοπία της Ελλάδας θα την είχαμε ήδη ξεχάσει. Ο κίνδυνος της χρεοκοπίας, όμως, μετέτρεψε το εξίτηλο πέρασμα της κεντροδεξιάς από την εξουσία, σε ανεξίτηλο. Εκ των υστέρων αναρωτιούνται πολλοί από εκείνους που αφελώς και επιπολαίως στήριζαν τη Ν. Δ., πώς και γιατί το κόμμα αυτό επέδειξε τόση αδιαφορία και αδράνεια απέναντι στα προβλήματα. Σε αυτό το ερώτημα δεν μπορώ να απαντήσω. Το δικό μου ερώτημα προς αυτούς που αναρωτιούνται είναι, γιατί το κατάλαβαν εκ των υστέρων; Γιατί δεν προβληματίστηκαν εγκαίρως; Γιατί ανανέωσαν την εμπιστοσύνη τους το 2007;

Ολα όσα συνέβησαν τα τελευταία δέκα χρόνια και οδήγησαν στη σημερινή δραματική κατάσταση δείχνουν ότι η δημοκρατία -όπως λειτουργεί στην Ελλάδα- είναι προβληματική. Γι’ αυτό, άλλωστε, είναι επιτακτική η επανεξέταση του Συντάγματος (όχι όμως από τους βουλευτές). Η γενικευμένη ανοχή της παρανομίας (από τη «μικρή» ώς τη «μεγάλη»), η γενικευμένη ανοχή της διαφθοράς, η περιφρόνηση του δημόσιου χρήματος, της δημόσιας περιουσίας και του δημόσιου χώρου είναι συμπτώματα της νόσου. Αλλο σύμπτωμα είναι η αναξιοπιστία των πληροφοριών που διαχέονται από τα μέσα ενημέρωσης. Η προβληματική μας δημοκρατία δείχνει ανεκτική απέναντι σε ένα κράτος που έχει προ πολλού παύσει να λειτουργεί και δεν προσφέρει -όπως οφείλει- στους πολίτες και στα δικαιώματά τους ασφάλεια και προστασία. Το ξεπέρασμα της κρίσης του δημόσιου χρέους δεν μπορεί να στηριχτεί μόνο σε οικονομικά μέτρα, χρειάζεται παράλληλα και εξυγίανση του τρόπου λειτουργίας της δημοκρατίας. Διότι τα οικονομικά προβλήματα θα επανέλθουν χειρότερα αν δεν λειτουργήσει υπεύθυνα η δημοκρατία. Για την εξυγίανση της δημοκρατίας δουλεύει η «Δράση». Ελπίζω στο τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα να μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η δημοκρατία λειτουργεί επιτέλους σωστά.

Δημοσιεύτηκε στη Καθημερινή 31.12.2010

Back To Top