Μολονότι ασχολούμαι ενεργά με την πολιτική για σαράντα και πλέον χρόνια, δεν θεωρώ τον εαυτό μου «επαγγελματία» πολιτικό. Η αλήθεια είναι ότι απεχθάνομαι τους επαγγελματίες της πολιτικής. Γι’ αυτό άλλωστε δεν έχω πολλούς πολιτικούς φίλους. Επειδή ήμουν απόλυτος, άκαμπτος: σε ζητήματα αρχής δεν επεδείκνυα ευελιξία. Το γενικό συμφέρον ήταν πάντοτε ισχυρότερο από το κομματικό. Κέρδισα αργότερα κάποια αναγνώριση αλλά έχασα ψήφους. Αν χρειαζόταν να πολιτευτώ ξανά, τα ίδια θα έκανα.
Με πειράζει, ομολογώ, η παραχάραξη μιας βαριάς πολιτικής έννοιας: προοδευτικός. Υπουργοί κομμουνιστικής ή/και πασοκικής προέλευσης φλυαρούν για την ανάγκη ανασυγκρότησης του προοδευτικού χώρου. Φαντάζονται ότι οι αριστεροί θα συμπήξουν έναν «προοδευτικό» πόλο που θα σταθεί απέναντι στον συντηρητικό νεοφιλελεύθερο πόλο.
Θεωρώ ότι η λέξη πρόοδος υποδηλώνει κίνηση προς τα εμπρός και προς το καλύτερο ως αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων και ενεργειών, ενώ η λέξη αντίδραση μια προσπάθεια στροφής της κίνησης αυτής προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Φαντασθείτε τώρα την κίνηση αυτή να συντελείται μέσα σε ένα μακρύ ίσιο τούνελ. (Σε αυτό το σημείο διακόψτε το διάβασμα για δύο δευτερόλεπτα για να φανταστείτε το τούνελ). Είσαστε στη μέση του τούνελ. Είναι σκοτάδι, αλλά βλέπετε φως στις δύο άκρες. Μένει να προσδιορίσετε τι είναι μπρος και τι είναι πίσω. Οποιαδήποτε άκρη του μπορεί να θεωρηθεί μπροστινή ανάλογα με την κατεύθυνση που ακολουθείτε. Έχοντας κάνει αυτή την παραδοχή θα προσπαθήσω να απαντήσω στο ερώτημα: ποιος είναι προοδευτικός και ποιος αντιδραστικός.
Αναγνωρίζω ότι η εκλεγμένη κυβέρνηση Τσίπρα ασκεί την εξουσία που της εκχώρησε ο λαός και κάνει πολιτικές κινήσεις που η ίδια περιγράφει σαν βήματα προόδου. Φανταστείτε, όπως σας ζήτησα πριν λίγο, την κυβέρνηση Τσίπρα στη μέση του τούνελ που κάνει κινήσεις προς τη μία άκρη του. Για τον κ. Τσίπρα και την ετερόκλητη συντροφιά του οι κινήσεις αυτές είναι κινήσεις προόδου. Με τις περισσότερες από τις κινήσεις αυτές εγώ δεν συμφωνώ καθόλου. Είναι σε λάθος κατεύθυνση. Η κυβέρνηση μπορεί συνεπώς να με θεωρεί αντιδραστικό. Εγώ όμως κοιτάζω το τούνελ από την άλλη μεριά, και θεωρώ τον εαυτό μου προοδευτικό και την κυβέρνηση αντιδραστική. Εγώ είμαι προοδευτικός και αυτοί της κυβέρνησης αντιδραστικοί.
Δεν έχει λοιπόν νόημα η συζήτηση για το ποιος είναι προοδευτικός και ποιος αντιδραστικός. Νόημα έχει να κατανοήσει ο λαός τι βρίσκεται στο τέλος του τούνελ. Από τη μια και την άλλη μεριά.
Χρησιμοποίησα την έννοια του τούνελ γιατί μου φάνηκε πρόσφορη προκειμένου να περιγράψω την πολιτική σκηνή, και τις έννοιες της προόδου και της αντίδρασης. Όταν είσαι μέσα στο τούνελ είναι δύσκολο να καταλάβεις πού βρίσκεσαι. Ανάλογα με την κατεύθυνση που ακολουθείς έχεις μπροστά σου ένα όραμα, που βρίσκεται στο φωτεινό σημείο της εξόδου. Το όραμα της μιας πλευράς είναι η ατομική ελευθερία, ο άνθρωπος. Το όραμα της άλλης, η ισότης του αποτελέσματος και η κοινωνία. Για μένα πρόοδος είναι η κίνηση προς το όραμα της ατομικής ελευθερίας, προς τον άνθρωπο και αντίδραση ό,τι κινείται προς την άλλη πλευρά.
Το όραμα των κομμουνιστών είναι η ισότης του αποτελέσματος όπως το επιδιώκουν οι κύριοι Τσακαλώτος με την εξοντωτική φορολογία, Γαβρόγλου με την ισοπέδωση της Παιδείας, και όλοι οι άλλοι. Όπως το επεδίωξαν οι Σοβιετικοί και οδήγησαν στην υποδούλωση και εξαθλίωση έναν υπερήφανο λαό. Για μένα αυτά δεν είναι προοδευτικά, αλλά αθεράπευτα αντιδραστικά. Το δικό μου όραμα στο τέλος του τούνελ είναι ο ελεύθερος άνθρωπος. Προς τα κει θέλω να πάω και όποιος θέλει να έρθει μαζί μου προς τα κει είναι για μένα προοδευτικός.