Skip to content
kathimerini

Το ξεχαρβάλωμα της Ελλάδας άρχισε με την επικράτηση του Ανδρέα Παπανδρέου στις εκλογές του 1981. Ακολούθησε διάλυση της δημόσιας διοίκησης και του ήθους της διοίκησης για να μη στέκεται εμπόδιο στον αχαλίνωτο λαϊκισμό. Ενισχύθηκε ο παρασιτισμός σε βάρος της δουλειάς και της προσπάθειας. Απόλαυση και κατανάλωση τώρα, οι συνέπειες αργότερα. Σήμερα, η προοπτική οριστικής καταστροφής είναι ορατή. Τα τελευταία πέντε χρόνια εξανεμίστηκαν αποταμιεύσεις, μηδενίστηκαν περιουσίες. Επιχειρήσεις έκλεισαν, χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους. Η Ελλάδα που «ανήκει στους Ελληνες» είναι de facto υποταγμένη στους πιστωτές της.

Το εκλογικό σώμα τιμώρησε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. -επιεικώς είναι αλήθεια- που πολιτικά είναι οι υπεύθυνοι για την κατρακύλα. Ανέδειξε στην κυβέρνηση τον ΣΥΡΙΖΑ, ένα μαρξιστογενές μόρφωμα, που σε ελάχιστο διάστημα κατάφερε να αποδειχθεί τρισχειρότερο.

Μολαταύτα δεν διακρίνω κάποια συλλογική πίεση για εξυγιαντική αλλαγή. Η απουσία πίεσης μοιάζει με απάθεια, παραίτηση. Ενδεχομένως λέμε, όπως παλαιότερα ο κ. Σημίτης, «αυτή είναι η Ελλάδα, δεν αλλάζει».

Συλλογική πίεση ασκούν το ΚΚΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ και τα συνδικάτα, όχι όμως για αλλαγή, αλλά για ΜΗ ΑΛΛΑΓΗ.

Σε ατομικό επίπεδο προσπαθούμε βέβαια να επιβιώσουμε, αλλά η προσπάθεια δεν είναι ποτέ συλλογική. Δεν εμπιστευόμαστε άλλωστε κανένα. Ο καθένας για τον εαυτό του.

Υπάρχει ελπίδα; Μπορούμε, σε μεγάλους αριθμούς, να ενώσουμε δυνάμεις ώστε να προκαλέσουμε εξυγιαντικές αλλαγές; Φοβάμαι πως όχι. Τριάντα χρόνια βλέπαμε την καταστροφή να έρχεται και δεν κουνηθήκαμε.

Τότε που μπορούσαμε να την αποφύγουμε σχετικά εύκολα. Τώρα δεν έχουμε πια την πολυτέλεια του χρόνου. Δεν έχουμε τον χρόνο για διαβουλεύσεις και για κατασκευή συναίνεσης. Ιδίως όταν, πριν καν συνεννοηθούμε για κοινή δράση, πρέπει προηγουμένως να πεισθούμε ότι μας συμφέρει να ενώσουμε δυνάμεις.

Οι πιστωτές, η τρόικα, οι θεσμοί -όπως και αν τους λέμε- έχουν καταλάβει την αδυναμία μας. Γι’ αυτό προσπαθούν να μας επιβάλλουν -συχνά άγαρμπα και αδέξια- αλλαγές που εμείς πρώτοι θα έπρεπε να επιζητούμε. Επρεπε τάχα η τρόικα να μας ζητάει ακομμάτιστη διοίκηση; Ή πιο γρήγορη απονομή της δικαιοσύνης; Δυστυχώς όμως γι’ αυτές τις αλλαγές που εμείς πρώτοι έπρεπε να επιζητούμε, δεν υπάρχει συλλογική πίεση για την πραγματοποίησή τους. Υπάρχει μόνο η ανόητη άρνηση του πολιτικού συστήματος. Η αλήθεια ωστόσο είναι ότι, επειδή όπως προανέφερα, η Ελλάδα είναι de facto υποταγμένη στους πιστωτές της, μερικές τέτοιες αλλαγές μπορεί -κάτω από την πίεσή τους- να περάσουν.

Θα έχουμε τότε το εξής παράδοξο. Εξυγιαντικές αλλαγές, τις οποίες στη συντριπτική μας πλειοψηφία επιθυμούμε, αλλά για τις οποίες δεν εκτιθέμεθα δημοσίως και δεν κουνάμε το δαχτυλάκι μας, να περνούν ενάντια στη θέληση της κυβέρνησης που θα ισχυρίζεται ότι εκβιάζεται. Εκβιάζεται να κάνει κάτι που η πλειοψηφία θεωρεί σωστό!

Ο για δεκαετίες αχαλίνωτος λαϊκισμός, ο συνεχής δανεισμός για άμεση απόλαυση και κατανάλωση διαμόρφωσαν κοινωνικά αντανακλαστικά και συμπεριφορές που στρέβλωσαν την ικανότητά μας να αντιληφθούμε την πραγματικότητα.

Το πολιτικό σύστημα εξαγόραζε την ικανοποίησή μας και τις ψήφους μας, δημιουργώντας μελλοντικές δικές μας υποχρεώσεις. Διορισμοί, χαριστικές συντάξεις, ρουσφέτια. Δεν καταφέραμε να συνδέσουμε στο μυαλό μας τα έξοδα που έκανε το κράτος και τις υποχρεώσεις που ανελάμβανε με το δικό μας πορτοφόλι, με τους φόρους που πληρώνουμε. Ακόμη και σήμερα, παρά την οδυνηρή και εξοντωτική φορολογία, εξακολουθούμε να μην αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε περιττή κρατική δαπάνη έχει άμεσο αντίκτυπο στο πορτοφόλι μας. Διαμαρτυρόμαστε για το αποτέλεσμα (τους φόρους) αλλά ποτέ για τα αίτια που προκάλεσαν τους φόρους (τις δαπάνες).

Είμαι απολύτως βέβαιος ότι αν καταφέρουμε να συνδέσουμε στο μυαλό μας τις δαπάνες που κάνει το κράτος, ο δήμος, η περιφέρεια με το πορτοφόλι μας θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της ανόρθωσης.

Αν ο δήμος εισπράττει από τους δημότες του όλα όσα ξοδεύει, οι δημότες δεν θα αργήσουν να καταλάβουν ότι οι σπατάλες που γίνονται μπροστά στα μάτια τους χτυπάνε άμεσα το πορτοφόλι τους.

Οι δημότες θα γνωρίζουν τη δαπάνη και ποιος είναι ο υπόλογος. Η γνώση θα διαμορφώσει υγιέστερες και πιο υπεύθυνες συμπεριφορές τόσο για τους δημότες όσο και για τις δημοτικές αρχές.

Ανάλογα και με την περιφέρεια. Η περιφέρεια θα εισπράττει όσα ξοδεύει από τους πολίτες της περιφέρειας. Από την ώρα που η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποκτήσει οικονομική αυτάρκεια, η έννοια αυτοδιοίκηση θα αποκτήσει πραγματικό νόημα. Η Ελλάδα έχει 325 δήμους. Προεξοφλώ ότι αρκετοί, με όπλο την οικονομική τους αυτοτέλεια, θα γίνουν πυρήνες προσέλκυσης επενδύσεων και ανάπτυξης.

Μόλις καθιερωθεί η αρχή ότι ο δήμος και η περιφέρεια ξοδεύουν μόνον όσα εισπράττουν απευθείας από τους δημότες, το κράτος θα πάψει να επιχορηγεί τους ΟΤΑ και θα μπορέσει να μειώσει τους φόρους κατά το ισόποσο των επιχορηγήσεων.

Πρακτικά χρειάζεται μικρή και σχετικά εύκολη προετοιμασία που μπορεί να ολοκληρωθεί το 2016, ώστε το νέο σύστημα χρηματοδότησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να τεθεί σε εφαρμογή το 2017.

Το πολιτικό μας σύστημα παρεμποδίζει όλες τις εξυγιαντικές αλλαγές. Προεξοφλώ λοιπόν την αντίδρασή του στην προτεινόμενη αλλαγή. Για να μη μειωθεί η εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης επί των δήμων και για να αποφύγουν τον έλεγχο των δημοτών οι δημοτικοί άρχοντες. Μπορεί να δημιουργηθεί πίεση για να ξεπεραστούν οι αντιδράσεις ή θα περιμένουμε τα προαπαιτούμενα του επόμενου μνημονίου;

Back To Top