Τον περασμένο Δεκέμβριο, με την ευκαιρία του προϋπολογισμού, μίλησα στη Βουλή για παιδεία, δημόσια διοίκηση και ανταγωνιστικότητα. Τρεις χώροι, αλληλένδετοι, που διαμορφώνουν το μέλλον και όπου οι επιδόσεις μας πάνε από το κακό στο χειρότερο.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περίμενα να ακούσω πως θα προσεγγίσει τα προβλήματα αυτά η νέα κυβέρνηση.
Τα όσα είπε ο κ. Καραμανλής για την παιδεία ήταν αντιστρόφως ανάλογα με την σπουδαιότητα -που όπως είπε ο ίδιος- της αποδίδει. Στην πραγματικότητα δεν είπε απολύτως τίποτε. Μόνη συγκεκριμένη δέσμευση του, η αύξηση των κρατικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Μα το 3,5% του ΑΕΠ που ήδη ξοδεύεται, ξοδεύεται σωστά; Μόνο πρόβλημα είναι τα λεφτά; Δεν υπάρχει πρόβλημα κακών δασκάλων και καθηγητών; Δεν υπάρχει ασφυκτικός συγκεντρωτισμός; Δεν υπάρχουν τρίτης κατηγορίας βιβλία και βοηθήματα.
Το ζήτημα της δημόσιας διοίκησης εντάχθηκε στα περί επανίδρυσης του κράτους. Μίλησε ο κ. Καραμανλής για ένα κράτος που είναι διαρκώς κοντά στον πολίτη και κάνει καλά όσα υποχρεούται να κάνει. Μίλησε για διαφάνεια και έλεγχο παντού. Πολύ ωραία είναι αυτά. Δεν είπε όμως λέξη για το τι είναι εκείνο που θα παρακινήσει τον δημόσιο υπάλληλο να γίνει καλύτερος και τι είναι εκείνο που θα φοβάται ο δημόσιος υπάλληλος, όταν δεν κάνει καλά, όσα υποχρεούται να κάνει.
Έχει αποδειχθεί στην πράξη, σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, ότι οι άνθρωποι προσαρμόζονται σε κίνητρα και αντικίνητρα. Αν καθιερωθούν τα σωστά κίνητρα και τα σωστά αντικίνητρα θα υπάρξει ραγδαία βελτίωση του επιπέδου της διοίκησης. Το μήνυμα μας πρέπει να είναι ότι αναζητούμε και επιβραβεύουμε τους καλύτερους και δεν διστάζουμε να απαλλαγούμε από τους χειρότερους.
Τόσο στην παιδεία, όσο και στη δημόσια διοίκηση ο πρωθυπουργός αγνόησε τον παράγοντα άνθρωπο. Γι αυτά, ο κ. Καραμανλής σιώπησε. Όσο δεν αναγνωρίζεται η πραγματικότητα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, καμιά επέμβαση στη δημόσια διοίκηση, καμιά επανίδρυση του κράτους δεν θα έχει θετικά αποτελέσματα.
Η ανταγωνιστικότητα εξαρτάται από την παιδεία και τη δημόσια διοίκηση. Αν δεν αντιμετωπισθούν τα πραγματικά προβλήματα στους χώρους αυτούς, θα πάσχει μοιραίως και η ανταγωνιστικότητα που είναι το κλειδί για την αύξηση της απασχόλησης.
Απουσιάζει τελείως από την αποκαλούμενη νέα οικονομική πολιτική του κ. Καραμανλή οποιαδήποτε συγκεκριμένη αριθμητική δέσμευση για τον περιορισμό των κρατικών δαπανών. Δεν είπε για παράδειγμα ο κ. Καραμανλής, ή ο επί των οικονομικών υπουργός του: “Δεσμεύομαι να περιορίσω τις κρατικές δαπάνες σε τόσο % του ΑΕΠ το 2005 και σε τόσο % το 2006”. Αντίθετα οι προγραμματικές δηλώσεις περιέχουν πλήθος τελείως συγκεκριμένων αριθμητικών υποσχέσεων για παροχές και αυξήσεις δαπανών. Είναι σαφές ότι, χωρίς δραστικό περιορισμό των κρατικών δαπανών, το εξαιρετικά πολυέξοδο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας, είτε δεν θα εφαρμοστεί, είτε αν εφαρμοστεί, θα οδηγήσει σε πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις και σε αύξηση των ελλειμμάτων και του χρέους και συνεπώς σε μείωση της ανταγωνιστικότητας.
Χαρακτηριστικό των προγραμματικών δηλώσεων ήταν η εμφανής αποφυγή οποιασδήποτε τοποθέτησης που θα προκαλούσε αντιδράσεις και πολιτικό κόστος. Άκουσα να λέγεται ότι ο κ. Καραμανλής θα μας επιφυλάξει τις σκληρές αποφάσεις του για μετά τις ευρωεκλογές ή ακόμη και για μετά την ανάδειξη Προέδρου της Δημοκρατίας. Ίσως να είναι έτσι. Εγώ πάντως δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη. Θεωρώ ότι ο κ. Καραμανλής και το επιτελείο του πιστεύουν ότι μπορούν να κυβερνήσουν επιτυχώς χωρίς ποτέ να συγκρουσθούν. Θέλω να είμαι σαφής& δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να λυθούν τα προβλήματα στην παιδεία, στη δημόσια δίοικηση, στην ανταγωνιστικότητα αν δεν γίνει από την αρχή κατανοητό ότι οι λύσεις θα περάσουν από σύγκρουση με οργανωμένες μειοψηφίες και κατεστημένα συμφέροντα. Δεν αρνούμαι την σημασία της συναίνεσης. Δεν έχω όμως και την ψευδαίσθηση ότι στη σημερινή Ελλάδα, οι θιγόμενες οργανωμένες μειοψηφίες και τα κατεστημένα συμφέροντα θα συναινέσουν στον περιορισμό σημερινών ειδικών ωφελημάτων με αντάλλαγμα γενικότερα μελλοντικά κέρδη. Χρειάζονται τομές και ρήξεις. Οι προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού όχι μόνο δεν παρουσίασαν μια τολμηρή μεταρρυθμιστική πρόταση αλλά στους τρεις τομείς που θεωρώ απολύτως κρίσιμους για το μέλλον -παιδεία, δημόσια διοίκηση και ανταγωνιστικότητα- ήταν τελείως ανεπαρκείς.
Σχετικές δημοσιεύσεις
